این روزها که بیت کوین توانسته سقف صد هراز دلار را بشکند، توجه‌ها بیش‌ازپیش به پادشاه رمزارزها معطوف شده است. استخراج بیت کوین به یکی از محبوب‌ترین فعالیت‌ها تبدیل شده و حالا بسیاری از فعالین محیط‌زیست، از تأثیرات زیست ‌محیطی استخراج بیت کوین می‌گویند؛ هرچند که برخی نیز چشم خود را بر مخاطرات زیست‌محیطی استخراج رمزارزها می‌بندند. استخراج بیت کوین، فرآیندی که طی آن تراکنش‌ها تائید و به بلاکچین اضافه می‌شوند. این فرآيند از آنجا که نیاز به انرژی بسیار زیادی دارد، گرما بسیار زیادی تولید می‌کند. اما آیا اسختراج بیت کوین واقعا برای محیط زیست مضر است؟

بررسی میزان مصرف انرژی ناشی از استخراج ارزهای دیجیتال

استخراج بیت کوین نیازمند قدرت محاسباتی بسیار بالایی است که توسط دستگاه‌های تخصصی به نام ASIC تأمین می‌شود. این دستگاه‌ها به طور مداوم محاسبات بسیار پیچیده‌ای را انجام می‌دهند تا بتوانند هش (hash) صحیح را برای افزودن بلاک جدید به زنجیره پیدا کنند. بنابراین، مصرف برق ماینینگ بسیار زیاد است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف انرژی سالانه شبکه بیت کوین می‌تواند با مصرف انرژی برخی کشورها برابری کند. این موضوع نگرانی‌هایی را در مورد پایداری این سیستم و تأثیر آن بر منابع انرژی جهانی ایجاد کرده است. مخصوصا کشورهایی که با کمبود برق مواجه هستند.

به طور کلی، میزان مصرف برق استخراج بیت کوین به عوامل مختلفی بستگی دارد که در اینجا به سه مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• سختی شبکه: با افزایش تعداد استخراج‌کنندگان یا اصطلاحا ماینرها، سختی شبکه نیز افزایش می‌یابد و در نتیجه، انرژی بیشتری برای استخراج هر بلاک لازم است.
• بازدهی دستگاه‌های استخراج: با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه‌های جدیدتر با بازدهی بالاتر و مصرف انرژی کمتری تولید می‌شوند. هر چند درصد زیادی از آن‌ها هم چنان پرمصرف به شمار می‌آیند.
• قیمت برق: قیمت برق در مناطق مختلف، تأثیر زیادی بر سودآوری استخراج و در نتیجه، میزان فعالیت استخراج‌کنندگان دارد. به عبارت دیگر یک استخراج‌کننده بررسی می‌کند که آیا استخراج ارزی مانند بیت کوین در مقابل هزینه‌ای که برای برق خانگی می‌دهد، به‌صرفه خواهد بود یا خیر

از طرفی مصرف بالای انرژی در استخراج بیت کوین، به طور مستقیم با انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط است. بخش قابل توجهی از برق مورد نیاز برای استخراج، از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود که منجر به انتشار دی‌اکسید کربن (CO2) و سایر گازهای مضر می‌شود. انتشار این گازها، به گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند و می‌تواند پیامدهای جدی برای محیط‌زیست داشته باشد.

به غیر از این، دستگاه‌های ASIC که برای استخراج بیت کوین استفاده می‌شوند، پس از مدتی به دلیل پیشرفت تکنولوژی و ظهور دستگاه‌های جدیدتر از رده خارج می‌شوند. این موضوع منجر به تولید حجم زیادی از زباله‌های الکترونیکی می‌شود که حاوی مواد خطرناکی مانند سرب، جیوه و کادمیوم هستند. دفع نادرست این زباله‌ها می‌تواند آلودگی خاک و آب را به دنبال داشته باشد. بنابراین، مدیریت صحیح و بازیافت این زباله‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

مصرف آب در استخراج بیت کوین چه نقشی دارد؟

در حالی که مصرف برق، برجسته‌ترین جنبه‌ی تأثیرات زیست‌محیطی استخراج بیت کوین است، مصرف آب نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. دستگاه‌های ASIC در حین کار گرمای بسیار زیادی تولید می‌کنند. برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد و خرابی، این دستگاه‌ها نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده دارند. این سیستم‌ها می‌توانند از روش‌های مختلفی مانند خنک‌سازی با هوا یا خنک‌سازی با مایع استفاده کنند. خنک‌سازی با مایع، که اغلب در مزارع بزرگ استخراج استفاده می‌شود، به طور مستقیم آب مصرف می‌کند. توصیه می‌کنیم حتما ویدئوهای خنک‌سازی این دستگاه‌ها با آب رودخانه و … را در اینترنت جستجو کنید.

از طرفی بخش قابل توجهی از برق مورد نیاز برای استخراج بیت کوین هنوز از نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود که برای تولید برق، به آب نیاز دارند (به‌عنوان مثال برای خنک‌سازی توربین‌ها). بنابراین، حتی اگر مزرعه استخراج مستقیما از آب برای خنک‌سازی استفاده نکند، مصرف برق آن به طور غیرمستقیم با مصرف آب مرتبط است. از این رو چه بخواهیم و چه نخواهیم باید اعتراف کرد که در استخراج بیت کوین به صورت مستقیم و غیرمستقیم آب زیادی مصرف می‌شود.

چه راهکارهایی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی استخراج بیت کوین وجود دارد؟

خوشبختانه، راهکارهایی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی استخراج بیت کوین وجود دارد که به صورت خلاصه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر: جایگزینی سوخت‌های فسیلی با منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، آبی و زمین‌گرمایی، مهم‌ترین راه برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از استخراج است.
• بهینه‌سازی سخت‌افزار و ماینرها: توسعه و استفاده از دستگاه‌های استخراج با بازدهی بالاتر و مصرف انرژی کمتر می‌تواند به طور قابل توجهی مصرف برق را کاهش دهد.
• بازیافت گرمای تولیدشده: گرمای تولیدشده توسط دستگاه‌های استخراج می‌تواند برای کاربردهای دیگر مانند گرمایش ساختمان‌ها و … مورد استفاده قرار گیرد.
• کاهش زباله‌های الکترونیکی: افزایش طول عمر دستگاه‌های استخراج و بازیافت صحیح قطعات الکترونیکی می‌تواند از تولید زباله‌های الکترونیکی جلوگیری کند.
• استفاده از خنک‌کننده‌های کارآمدتر: استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده با بازدهی بالا و مصرف آب کمتر می‌تواند تأثیر مصرف آب را تا حد زیادی کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: لیست کم مصرف ترین ماینرهای موجود در بازار + جدول مقایسه بازدهی

کدام کشورها بیشترین مصرف انرژی را در صنعت کریپتوکارنسی دارند؟

تعیین دقیق میزان مصرف انرژی هر کشور در صنعت کریپتوکارنسی واقعا دشوار است، چون بسیاری از فعالیت‌های استخراج به صورت غیرمتمرکز انجام می‌شود. با این حال، بر اساس داده‌های موجود و البته تائید نشده، می‌توان به طور تقریبی کشورهایی که بیشترین سهم را در مصرف انرژی دارند را مشخص کرد:

• ایالات متحده آمریکا: به دلیل دسترسی به منابع انرژی متنوع و وجود مزارع بزرگ استخراج، ایالات متحده یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی در صنعت کریپتوکارنسی است. با توجه به سیاست‌هایی که در دولت جدید آمریکا هم اتخاذ خواهد شد، باید انتظار رشد مصرف را داشته باشیم.
• چین: اگرچه چین استخراج بیت کوین را ممنوع کرده است، اما همچنان برخی از فعالیت‌های استخراج به صورت زیرزمینی در این کشور انجام می‌شود. برخی از منابع از استخراج دولتی چین صحبت می‌کنند.
• قزاقستان: به دلیل دسترسی به برق ارزان، قزاقستان در سال‌های اخیر به یکی از مراکز مهم استخراج بیت کوین تبدیل شده است. البته به نظر می‌رسد قزاقستان سرمایه‌گذاری بسیار زیادی روی بیت کوین و ارزهای دیجیتال انجام داده است.
• روسیه: روسیه نیز به دلیل منابع انرژی فراوان و آب و هوای سرد، میزبان مزارع استخراج متعددی است.

توجه به این نکته ضروری است که عوامل مختلفی مانند قیمت برق، قوانین دولتی و دسترسی به منابع انرژی تجدیدپذیر تأثیر زیادی روی رویکرد کشورها برای استفاده از پتانسیل‌های دنیای کریپتوکارنسی خواهند داشت.

سخن آخر

استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، چالش‌های زیست‌محیطی جدی را به همراه دارد. با این حال، با استفاده از راهکارهای موجود و توسعه فناوری‌های جدید، می‌توان این تأثیرات را به طور قابل توجهی کاهش داد و به سمت استخراج پایدارتر حرکت کرد. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی سخت‌افزار، بازیافت گرمای تولیدشده و … از جمله مهم‌ترین گام‌ها در این راستا هستند. به طور کلی استخراج بیت کوین، به‌عنوان یک فناوری نوظهور، پتانسیل‌های زیادی دارد، اما تأثیرات زیست‌محیطی آن نیز قابل چشم‌پوشی نیست و باید روش‌های بهینه‌تری برای استخراج آن در نظر گرفت.